Na temelju stanične organizacije žive organizme dijelimo na eukariote i prokariote.
Slika 12.1. Građa cijanobakterije (crtež Renata Horvat).
Eukarioti
Eukarioti su organizmi čije stanice imaju pravu jezgru (eu-prava, karyon-jezgra) obavijenu jezgrinom ovojnicom, a u citoplazmi stanice nalaze se brojne organele s vlastitom membranom; u jezgri se nalazi nekoliko parova kromosoma koji su građeni od DNA i proteina, a jezgra se dijeli mitozom i/ili mejozom.
Prokarioti
Prokarioti (pro-prije, karyon-jezgra) su jednostanični organizmi bez prave jezgre. Dijelimo ih na: bakterije ili eubakterije (cijanobakterije slika 12.1., mikoplazme i bakterije) i arheje. Bakterije i arheje su, iako slične građom, zapravo vrlo različite genetički. Većina arheja obitava u okolišu s vrlo ekstremnim životnim uvjetima poput velike slanosti, zračenja, anaerobnog okoliša, visoke temperature, visokog tlaka i dr.
Nakon što su tehničke poteškoće uzgoja bakterija u laboratorijskim uvjetima prevladane, prokarioti su postali neizostavni eksperimentalni objekti u genetici, posebno u molekularnoj genetici. Eksperimenti na bakterijama zaslužni su za otkrivanje strukture i funkcije gena, regulacije ekspresije gena, mutacija, razjašnjavanje genskog koda i dr.
Danas mikroorganizmi (bakterije i virusi) imaju ključnu ulogu u kloniranju gena i genetičkom inženjerstvu.
VAŽNO JE ZNATI
Bakterije su mali jednostanični prokarioti koje je moguće vidjeti pomoću svjetlosnog i elektronskog mikroskopa. Najmanja bakterija je u promjeru veličine oko 200 nm (1 nm = 10-9 m), dok je najveća bakterijska stanica duga oko 500 µm (1 µm = 10-6 m). U prirodi bakterija ima u velikom broju, a pokazuju veliku raznolikost oblika i prilagođene su različitim okolišnim uvjetima. Žive u tlu, vodi te na površini i unutar drugih organizama. Manji broj bakterija uzrokuje različite bolesti biljaka i životinja. Bakterije su ključne za održavanje okoliša naše planete. Mnoge vrste bakterija omogućavaju preživljavanje čovjeka i drugih sisavaca. Većina bakterija živi u crijevu sisavaca pa tako i čovjeka. Primjerice čovjek ima u crijevima najmanje 100 g živih bakterija, a to je oko 1014 stanica.